مدیریت تلفیقی بیماری موزاییک ایرانی ذرت‌ در استان چهارمحال و بختیاری

طی سال‌های زراعی 89-1388 و 90-1389 بررسی‌های مزرعه‌ای به‌منظور تعیین اثر تاریخ کشت و تیمار بذر با ایمیداکلوپرید روی عملکرد (بیوماس) ذرت علوفه‌ای رقم Single cross 704، اجزاء عملکرد و کنترل بیماری ویروسی موزاییک ایرانی ذرت در شهرستان‌های شهرکرد و لردگان از استان چهارمحال و بختیاری انجام گرفت. آزمایش در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار به‌صورت کرت‌های خردشده بود. کرت‌های اصلی شامل چهار تاریخ کشت به فاصله 15 روز از 20 اردیبهشت الی پنجم تیرماه و کرت‌های فرعی تیمار بذر با حشره‌کش جذبی بود. در هر دو سال عملکرد در کرت‌های کشت‌شده در 20 اردیبهشت به‌طور معنی‌داری در هر دو شهرستان کمترین و درصد آلودگی به بیماری موزاییک ایرانی ذرت بیشترین میزان بود. وقوع بیماری در کرت‌های آزمایشی بسته به تاریخ کشت و تیمار یا بدون تیمار بذر از 2% تا 5/44% متغیر بود. آزمون الیزا با استفاده از آنتی سرم ویروس موزاییک ایرانی ذرت این نتایج را تائید نمود. بهترین عملکرد و اجزاء عملکرد ذرت در هر دو سال مربوط به کرت‌های کشت‌شده در بیستم خرداد و پنجم تیرماه به ترتیب برای شهرستان‌های شهرکرد و لردگان بود. عملکرد و اجزاء عملکرد ذرت در پاسخ به تیمار بذر بسته به تاریخ کشت از 3/9 تا 32% افزایش معنی‌دار نشان داد (P=0.01). در بررسی تغییرات جمعیت زنجرک های Laodelphax striatellus و Unkanodes tanasijevic، ناقلین موزاییک ایرانی ذرت، بیشترین جمعیت زنجرک ها درزمانی شکار شد که بوته‌های ذرت در تاریخ کشت 20 اردیبهشت در مرحله سه برگی بودند و در سایر تاریخ کشت‌ها گیاه‌چه‌ها هنوز ظاهرنشده بودند. علاوه بر موزاییک ایرانی ذرت علائم آلودگی به کوتولگی زبر ذرت مشاهده شد، همچنین نتایج الیزا آلودگی به موزاییک مخطط گندم و سروتیپ های PAV و MAV ویروس کوتولگی زرد جو را در برخی کرت‌های آزمایشی نشان داد. تعداد هفت رقم ذرت (ZP677, ZP505, ZP684, Single cross 704, KONSOUR, KSC500, TWC 647) ازنظر وضعیت آلودگی به ویروس‌های موزاییک ایرانی ذرت در هر دو منطقه در شرایط آلودگی طبیعی در سال زراعی 89-1388 مورد ارزیابی قرار گرفت که بیشترین و کمترین میزان و شدت بیماری به ترتیب مربوط به Single cross 704 و KONSOUR بود